Công Tắc 4 Cực Là Gì? Cấu Tạo, Ký Hiệu và Cách Đấu Chi Tiết

Trong các hệ thống điện phức tạp, việc ngắt đồng thời nhiều đường dây là điều cần thiết để đảm bảo an toàn. Khi đó, công tắc 4 cực là thiết bị được sử dụng phổ biến. Vậy công tắc 4 cực là gì, có cấu tạo ra sao, ký hiệu như thế nào và cách đấu nối cụ thể thế nào? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau.

Công tắc 4 cực là gì?

Công tắc 4 cực, còn gọi là công tắc 4 chân, có chức năng đóng ngắt dòng điện cho hệ thống chiếu sáng hoặc kết nối các thiết bị điện trong gia đình. Loại công tắc này thường xuất hiện trong các công trình dân dụng như cầu thang hoặc khu nhà ở.

Thiết bị này ngày càng được ứng dụng phổ biến trong lĩnh vực công nghiệp và dân dụng. Nhờ áp dụng công nghệ hiện đại trong sản xuất, công tắc 4 cực luôn đáp ứng tiêu chuẩn về độ bền và an toàn khi sử dụng.

Công tắc 4 cực có cấu tạo như nào?

Vỏ ngoài của công tắc điện 4 cực thường làm từ chất liệu cách điện, trên bề mặt in rõ thông số kỹ thuật. Thiết kế lớp vỏ này nhằm tăng khả năng chống chịu thời tiết và bảo vệ người dùng trong quá trình sử dụng.

Bên trong công tắc 4 cực là một cực động kết hợp với hai cực tĩnh, thường sử dụng chất liệu đồng để dẫn điện hiệu quả. Để thiết bị hoạt động ổn định và bền bỉ theo thời gian, nên ưu tiên chọn sản phẩm đến từ những hãng uy tín trên thị trường.

Phân biệt công tắc 4 cực, 2 cực, 3 cực

• Công tắc 2 cực: Có 2 chân, dùng để ngắt cả dây pha và dây trung tính. Loại này rất phổ biến trong điện dân dụng, dùng cho các thiết bị 1 pha như đèn, quạt, máy nước nóng… Ưu điểm là đảm bảo ngắt điện an toàn.
• Công tắc 3 cực: Có 3 chân, thường dùng để điều khiển một thiết bị từ hai vị trí khác nhau, ví dụ bật/tắt đèn cầu thang ở tầng trệt và tầng lầu. Vì vậy, công tắc 3 cực cũng rất quen thuộc trong hệ thống điện dân dụng. Ngoài ra, nó cũng có thể dùng trong các hệ thống điện 3 pha đơn giản.
• Công tắc 4 cực: Có 4 chân, cho phép ngắt đồng thời 3 dây pha và 1 dây trung tính. Thường dùng trong hệ thống điện 3 pha có trung tính – như trong nhà máy, xưởng sản xuất hoặc các hệ thống yêu cầu độ an toàn cao.

Nguyên lý hoạt động công tắc 4 cực

Phần lớn công tắc điện trên thị trường vận hành dựa vào cơ chế cơ học sử dụng cầu nối để kết nối hoặc ngắt hai tiếp điểm trong mạch điện. Với công tắc 4 cực, nguyên lý hoạt động cũng tương tự: khi đóng công tắc, điện trở chuyển động kéo cực động và cực tĩnh tiếp xúc với nhau, tạo thành mạch điện hoàn chỉnh.

Khi ngắt công tắc, hai cực động và tĩnh tách rời, làm ngắt mạch điện. Thông thường, công tắc được đấu nối trên dây pha, nối tiếp với tải, đồng thời phải đặt đúng vị trí sau cầu chì để đảm bảo an toàn và hiệu quả vận hành.

Ký hiệu và sơ đồ công tắc 4 cực

Dưới đây là hình ảnh ví dụ về ký hiệu công tắc 4 cực trong mạch điện.

Thường với công tắc 4 cực, ký hiệu bởi 4 chấm tròn trong 1 hình tròn lớn, 4 chấm được nối với nhau bởi 2 dấu gạch ngang ở giữa.

Cách đấu công tắc 4 cực

Ví dụ về sơ đồ đấu nối công tắc 4 cực

• Bước 1: Ngắt hoàn toàn nguồn điện trong nhà để đảm bảo an toàn trước khi tiến hành lắp đặt.
• Bước 2: Xác định vị trí cần lắp đặt công tắc và đánh dấu khoảng cách phù hợp giữa công tắc và bóng đèn.
• Bước 3: Khoan lỗ bắt vít một cách chính xác, đồng thời chuẩn bị và kẹp dây điện chắc chắn.
• Bước 4: Xác định rõ các cực của công tắc nhằm đảm bảo nối dây đúng và an toàn.
• Bước 5: Nối dây điện vào các cực đóng/ngắt của công tắc và cố định công tắc chắc chắn trên bảng điện bằng vít.
• Bước 6: Kiểm tra lại toàn bộ mạch điện và nguồn điện để đảm bảo mạch hoạt động ổn định, an toàn trước khi sử dụng.

Việc hiểu rõ cấu tạo, nguyên lý hoạt động, ký hiệu cũng như cách đấu nối công tắc 4 cực sẽ giúp người dùng sử dụng thiết bị một cách chính xác và an toàn hơn. Hy vọng bài viết giúp bạn nắm rõ kiến thức cơ bản để lựa chọn và dùng công tắc phù hợp.